Górujące nad wsią Łużna wzgórze Pustki od 2 do 5 maja 1915 r. było areną najcięższych walk bitwy pod Gorlicami, bitwy która zaważyła na losy świata.

Wróćmy do wydarzeń sprzed ponad stu lat. 28 lipca 1914 r. Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, była to konsekwencja zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda dokonanego miesiąc wcześniej na ulicach Sarajewa. Ten incydent szybko przerodził się w światowy konflikt, który pochłonął życie prawie 10 mln żołnierzy.

Polska w tym czasie nie istniała na mapach Europy, podzielona pomiędzy zaborcze imperia Rosyjskie, Austro-węgierskie i Pruskie. Rosjanie po klęskach odniesionych w sierpniu i wrześniu 1914 r w Prusach Wschodnich rozpoczęli ofensywę w Galicji przeciwko Austro-Węgrom. W grudniu 1914 r. Rosyjskie odziały cofając się pod naporem wojsk sprzymierzonych znalazły oparcie na wzgórzach w Łużnej. Broniły się tutaj przez blisko pół roku, by w końcu 2 maja 1915 r. Po czterogodzinnej kanonadzie artyleryjskiej, prowadzonej przez ponad 700 dział podczas której wystrzelono 700 tysięcy pocisków żołnierze starli się w decydującym boju.

Około godziny 11 wzgórze Pustki zostało zdobyte. Do niewoli wzięto 1700 Rosjan, a ilość zabitych po obu stronach była ogromna. Operacja gorlicka zakończyła się pełnym powodzeniem, a straty poniesione w Łużnej, pod Gorlicami i podczas wcześniejszych działaniach w Karpatach przesądziły o ostatecznej klęsce Rosji.

Dziś po tych strasznych wydarzenia pozostały cmentarze, a ten na Pustkach jest największą nekropolią z okresu I Wojny Światowej w Galicji Zachodniej. Cmentarz, któremu nadano nr 123 rozciąga się na powierzchni  29 tysięcy metrów kwadratowych i jest miejscem wiecznego spoczynku żołnierzy pochodzących z terenów obecnej Austrii, Węgier, Niemiec, Polski, Ukrainy, Rosji i Słowacji.

Wykorzystując przepiękne, naturalne  ukształtowanie terenu, projektant Jan Szczepkowski stworzył niezwykły cmentarz, oddając swoją pracą hołd towarzyszom broni. Został on bowiem ciężko ranny podczas walk jesienią 1914 roku i już nie mógł powrócić do czynnej służby. Na kilku polanach starannie rozmieścił zespoły pojedynczych grobów, pogrupowane według przynależności armijnej i narodowości. Każdy grób zaopatrzony został w oryginalny krzyż, który stał się symbolem Łużnej i został w wpisany w jej logo. Na każdym krzyżu umieszczona była tabliczka z imieniem i nazwiskiem poległego. Zespoły grobów pojedynczych i mogił zbiorowych połączono wijącymi się alejkami i tarasami. Na szczycie wzgórza Szczepkowski zaplanował postawić kamienny monument, jednak swej pracy na Pustakach nie dokończył, a jego zadania przejął słowacki inżynier  Duszan Jurkowicz, który zamienił koncepcje kamiennego monumentu na drewnianą kaplicę, w stylu starosłowiańskim – Gontynę. Kaplica uznana jest za unikatowy przykład budownictwa cmentarnego w skali Europy. W ostatnich latach kaplica została pieczołowicie odtworzona i odbudowana po pożarze z 1985 r., dokładnie w miejscu, gdzie znajdowała się ta zaprojektowana w roku 1917. Dziś w swojej nowej odsłonie góruje dumnie nad piękną, odrestaurowaną nekropolią zrekonstruowana gontyna. Zbudowana dla chwały poległych którzy zakończyli swój żołnierski szlak właśnie tu w Łużnej.

Obecnie na Pustkach znajduje się 48 grobów zbiorowych i 746 pojedynczych. Pochowanych jest tu 912 żołnierzy armii austro-węgierskiej z czego blisko połowa z nich to Polacy, 65 żołnierzy armii niemieckiej i 227 żołnierzy armii rosyjskiej. 

Na jednym z kamiennych pomników znajduje się wymowna inskrypcja: "Za życia skłóceni, śmiercią pogodzeni, razem złożyli tu kości. Gdyż nie to ważne, kim byli, co dotychczas znaczyli, lecz, że dochowali wierności”.

Po stu latach teren krwawej bitwy , która przyniosła śmierć i zniszczenia stał się miejscem łączącym ludzi różnych narodowości i różnych wyznań.